Losse Bladen Uit De Geschiedenis Des Vaderlands.
Friezen. – Zwarte Hoop. – Geldersche Friezen. – Groote Pier.
 
Friezen.
 
’t Verslindend oorlogsvuur, door staatszucht aangestoken,
Verhief zich in hun land; de stad werd omgekeerd;
De moord liep langs de ontvolkte straten.
Fabelen van E. Wolff en A. Deken.
 

Eeuwen lang hebben de graven van Holland en de bisschoppen van Utrecht vruchteloze pogingen gedaan om de vrijheidminnende Friezen aan hun gezag te onderwerpen. Vrij mogt de Keizer, wiens oppergezag zij in naam erkenden, hun land als leen schenken, nu aan dezen, dan aan genen; spottende met deze daad van oppermagt, sloten de zeven vrije Friesche Zeelanden, die zich van de Rekere bij Alkmaar tot aan de rivier de Wezer uitstekten, een verbond ter wering van vreemde heerschappij; en hebben de Hollandsche graven ook enkele keeren, door overmagt van wapenen, op Friesche bodem post gevat, spoedig werden zij weder ten lande uitgedreven. West- Friesland alleen, door de verwijding des Fliestrooms gescheiden van dee overige Zeelanden, werd na drie eeuwen strijden in 1297 onderworpen, en Stavoren, verlokt door handelsprivilegiën, die deze stad deden bloeien, huldigde van tijd tot tijd de Hollandsche graven; maar deze lieten eene halve eeuw lang het overige Friesland ongemoeid, sedert Willem IV en een aantal zijner edelen er in 1345 den dood vonden.

Read More

DE STAD ELBURG.

Voor het keizerlijk hofgerigt gedaagd,
In den Rijksban gedaan en daaruit
Ontslagen.
In haar rijk voorzien en door de volijverige pogingen van wijlen den hoogleeraar Bondam uitnemend geordend Archief, bezit de stad Elburg eenen schat van Oorkonden, belangrijk niet alleen voor de kennis der plaatselijke geschiedenis en oudheden, maar ook voor die des vaderlands in het algemeen. Vele dier oorkonden mogen slechts kunnen dienen, om datgene, wat door vroegere of latere geschiedschrijvers geboekt is, te bevestigen of nader op te helderen; andere—en het getal van deze schijnt niet gering—geven getuigenis van gebeurtenissen, welke tot hiertoe geheel onbekend waren, of strekken, in meerdere of mindere mate, tot waardering van den geest des tijds, in welken zij hun bestaan ontvingen, en verschaffen de gelegenheid, om in den staatkundigen en maatschappelijken toestand der steden en der stedelingen, in verloopene eeuwen, eenen blik te werpen. Als zoodanig mag ook het zevental oorkonden beschouwd worden, welke wij, naar de oorspronkelijke brieven in het Archief der genoemde stad berustende, hier mededeelen.

Read More

 
Laatste levensjaren van Hertog
Adolph van Gelder.
 

Bij eene vorige gelegenheid verhaalden wij, hoe schandelijk Hertog Adolph van Gelder, zich aan zijnen grijzen vader, Hertog Aarnout, vergreep, hem jaren lang in eene gevangenis liet versmachten, en zich in zijne plaats tot Beheerscher van Gelderland opwierp. Thans willen wij doen zien, hoe ook in dit geval de boosheid slechts voor eenen korten tijd zegepraalde.

Nadat Adolph een geruimen tijd de vermaningen van den Paus en van andere Vorsten, om zijnen vader in vrijheid te stellen, en alzoo zijne in een oogenblik van benaauwdheid uitgesprokene gelofte gestand te doen, in den wind had geslagen, zag hijzich eindelijk daartoe gedwongen. De Hertog van Bourgondie, Karel de Stoute, die zich, zoo als wij vroeger aanmerkten, meer uit …

Read More

De ontaarde Zoon.
 

Het is een eenig genoegen van de beoefening der geschiedenis, dat men daarin somtijds trekken van reine deugd, menschlievendheid en zelfsopoffering vindt opgetekend, die ieder onbedorven gemoed diep bewegen; of ook mannen geschetst vindt, wier geaardheid en bedrijven hen tot een sieraad van hunnen tijd verhieven. De geschiedenis van ons vaderland is, Gode zij dank! Rijk in zulke trekken en in zulke karakters. Doch zoo nuttig het is, daarbij te verwijlen, zoo leerzaam kan het somtijds zijn, het lot der zedelijke wangedrochten na te gaan, waarvan ook ons vaderland er enkele heeft voortgebragt. Hun leven leert niet slechts, tot welk eene laagte de mensch zinken kan, die alleen aan de stem zijner woeste driften gehoor geeft; het verkondigt …

Read More

 
Verhaal
Van de militaire executie, het dorp Voorthuizen,
Op de Veluwe in Gelderland, aangedaan, in het
Jaar 1804, op last van den Franschen generaal
Marmont,
Om te dienen als bijlage, tot de geschiedenissen
Van dien tijd,door
Mr. J. J. Elsevier,
Oud Scholtus des Ambts Barneveld.
1815.
 
Aan den lezer.
 

De Hoogleeraar J. Ten Brink, eenige tijd geleden, een werkje, onder den titel van: Nieuwe Fransche Tirannij, uitgegeven hebbende, vond ik in hetzelve ook melding gemaakt van de Militaire inlegering, het dorp Voorthuizen, in het jaar 1804 overkomen. Derzelver geschiedenis heeft die heer alleen geput, uit het geen ik hem toenmaals, mondeling verhaald heb, en hetwelk ongetwijfeld, tot eene min naauwkeurige opgave van de toedragt dier zaak, in het voorzegde werkje, aanleiding heeft gegeven. Ik begreep dus mijnen landgenooten geenen ondienst …

Read More

 
De Stad Harderwijk.
 

Wanneer een hollandsch reiziger over Amersfoort en Nijkerk naar Zwolle reist, vindt hij daar waar de straatweg de Zuiderzee raakt, de oude en eenmaal zoo rijke en aanzienlijke stad Harderwijk, thans de tweede van het Geldersche arrondissement Arnhem.

De oorsprong dezer plaats ligt in het duister. Waarschijnlijk dankt zij hare stichting aan hare gunstige ligging op een eenigzins verheven grond, ten opzigte der vroegere laag gelegene landen langs het meer Flevo. Dit meer, bij elken hoogen waterstand der rivieren, de omgelegene streken onder water zettende, noodzaakte de oeverbewoners, om bij iedere overstrooming hun land te verlaten en op den hoogen zandgrond een veilig toevlugtsoord te zoeken. Van hier zal Harderwijk ook welligt zijnen naam ontleend hebben; immers in eenen brief van den jare 1312 vinden wij de stad Herderwijc genoemd.

Read More